Thị phần (market share) là một chỉ số quan trọng về vị trí cạnh tranh tương đối của một thương hiệu, bằng cách làm nổi bật thị phần bán hàng của thương hiệu trong một danh mục sản phẩm.
Tuy nhiên, tại Việt Nam – nơi có đến 90% doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs) và rất nhiều số liệu không thể thống kê hết được, thì tính thị phần (market share) như thế nào? Vậy làm thể nào để bạn có được dữ liệu thị phần ngành hàng nhằm giúp doanh nghiệp đánh giá được tiềm năng thị trường để thâm nhập thị trường mới hoặc để bảo vệ thị phần thị trường hiện có?
Có hai cách tính thị phần:
- theo đơn vị (thường được gọi là thị phần khối lượng) và
- theo doanh thu (còn được gọi là giá trị hoặc thị phần doanh thu)
Công thức tính thị phần đơn vị là:
- Thị phần đơn vị = (Đơn vị được bán bởi Thương hiệu hoặc Sản phẩm của Công ty/ Tổng số Đơn vị được bán trong Danh mục Sản phẩm hoặc Thị trường) (Hiển thị dưới dạng phần trăm)
Công thức tính thị phần doanh thu là:
- Doanh thu Thị phần = (Doanh thu của Công ty từ Sản phẩm hoặc Thương hiệu / Tổng Doanh thu Thị trường) (Hiển thị dưới dạng phần trăm)
Khi nào cần đo lường thị phần?
Số liệu thị phần có liên quan trong các trường hợp sau:
Có thể thu thập được chính xác dữ liệu của hầu hết đối thủ cạnh tranh chính
Thị phần trở nên có giá trị hơn khi dễ dàng truy cập dữ liệu chính xác về doanh số bán hàng của đối thủ cạnh tranh. Nói cách khác, vị trí thị phần của bạn rất dễ xác định và tính toán.
Ví dụ: trong ngành hàng tiêu dùng nhanh (FMCG), các công ty thường có quyền truy cập vào dữ liệu bán lẻ chi tiết. Ở những thị trường này và các loại sản phẩm của họ, thị phần là một ma trận quan trọng để xác định xem thương hiệu đó đang thắng hay thua trước các đối thủ cạnh tranh, và do đó, chúng ta có thể đánh giá hiệu quả của các chiến lược marketing của mình.
Vị thế cạnh tranh của thương hiệu rất quan trọng với doanh nghiệp
Nếu một thương hiệu hoạt động trong một thị trường cạnh tranh, việc theo dõi thị phần có thể giúp đo lường hiệu suất của thương hiệu đó so với các đối thủ cạnh tranh.
Trong những ngành có sự cạnh tranh khốc liệt, dữ liệu thị phần có thể giúp thương hiệu đánh giá và theo dõi vị trí tương đối và thành công của nó (hoặc cách khác).
Và thị phần có thể giúp xác định xem một công ty là công ty dẫn đầu thị trường (market leader), người theo sau hay người chơi thích hợp. Những vị trí này có thể có ý nghĩa đối với chiến lược kinh doanh, truyền thông marketing và phát triển sản phẩm.
Xem thêm: Chiến lược cạnh tranh là gì? 4 loại chiến lược cạnh tranh
Lưu ý: Số liệu thị phần thường được sử dụng nhiều hơn cho các công ty và thương hiệu thấy mình trong một trận chiến cạnh tranh.
Bạn thường xuyên đầu tư vào sản phẩm mới và/hoặc mở rộng thị trường
Các thương hiệu đang tìm cách mở rộng, ra mắt sản phẩm mới hoặc thâm nhập thị trường mới có thể sử dụng dữ liệu thị phần để xác định các cơ hội và mối đe dọa.
Xem thêm: Cách mở rộng thị trường trong kinh doanh
Bạn cần cung cấp lợi tức đầu tư (ROI)
Nếu báo cáo về tỷ suất hoàn vốn hoặc tỷ suất đầu tư (ROI) có thể là một yếu tố quan trọng cần cân nhắc – thì các thước đo thị phần thường khá hữu ích.
Điều này là do bạn có thể chứng minh thành công lâu dài, hiệu suất cạnh tranh được cải thiện – và cũng như sử dụng thông tin thị phần để giúp thiết lập các biện pháp cơ bản cho các tính toán ROMI.
Thị trường năng động và phát triển nhanh
Thị phần có thể được sử dụng để giúp phát hiện những thay đổi trong động lực thị trường, chẳng hạn như tác động của những người mới tham gia hoặc những thay đổi đáng kể về vị trí của các thương hiệu đã có tên tuổi.
Bài viết liên quan: Cách tăng thị phần, mở rộng thị trường cho doanh nghiệp tại Việt Nam
Khi nào không cần đo lường thị phần?
Thị phần ít có khả năng được sử dụng khi:
Các doanh nghiệp nhỏ, nơi thị phần thường có ít ảnh hưởng
Các doanh nghiệp nhỏ thường sẽ thấy thị phần ít liên quan hơn, hoặc thậm chí là không có ý nghĩa phục vụ ra quyết định kinh doanh hoặc marketing.
Điều này là do các doanh nghiệp nhỏ thường hoạt động trong các thị trường ngách hoặc các khu vực địa phương (ví dụ như local brand). Chẳng hạn, một tiệm bánh do gia đình điều hành ở một thành phố có thể chiếm thị phần lớn trong cộng đồng địa phương nhưng trong bối cảnh thị trường bánh quốc gia hoặc toàn cầu, thị phần của nó có thể rất nhỏ, thậm chí có thể thấp tới 0,01%.
Thông thường hầu hết các doanh nghiệp nhỏ, startups hoạt động với mục tiêu khác so với các tập đoàn lớn. Mục tiêu của họ không phải là thống trị thị trường mà là kiếm lợi nhuận tốt bằng cách cung cấp sản phẩm hoặc dịch vụ có giá trị cho cộng đồng địa phương.
Do đó, nhóm doanh nghiệp này cần có cách thu thập và nghiên cứu thị trường, khách hàng riêng. Nếu bạn quan tâm đến dịch vụ Nghiên cứu thị trường, insight khách hàng tổng thể cho doanh nghiệp nhỏ. Hãy liên hệ với chúng tôi. Đội ngũ chuyên gia tại DTM Consulting luôn sẵn sàng tư vấn cho bạn giải pháp phù hợp.
Các ngành rất đa dạng (nghĩa là không có đối thủ cạnh tranh rõ ràng để xác định thị trường)
Khi nói đến các ngành rất đa dạng, việc tính toán thị phần đơn giản là quá khó khăn hoặc đơn giản là không chính xác.
Ví dụ, trong ngành nghệ thuật sáng tạo, có các nghệ sĩ, nhạc sĩ, nhà văn và nhà làm phim, mỗi sản phẩm đều khác biệt và độc đáo, phục vụ cho các thị hiếu khác nhau của người tiêu dùng.
Nhưng việc xác định thị trường là một việc khó khăn, so với một ngành đồng nhất hơn như sản xuất ô tô hoặc nhà hàng thức ăn nhanh.
Trong ví dụ này, khái niệm thị phần gần như vô nghĩa. Trong lý thuyết marketing (sự khác biệt hóa), khi mỗi sản phẩm đều rất độc đáo, mỗi nghệ sĩ có thể được coi là có 100% thị phần trong lĩnh vực nghệ thuật của họ. Tuy nhiên, điều này không cung cấp nhiều insight khách hàng có thể phục vụ ra quyết định, hành động hoặc hướng dẫn chiến lược.
Các ngành không có quyền truy cập vào dữ liệu của đối thủ cạnh tranh
Theo dõi thị phần yêu cầu truy cập vào dữ liệu về tổng doanh số bán hàng của tất cả các đối thủ cạnh tranh trong thị trường xác định.
Một số lĩnh vực, chẳng hạn như các công ty tư nhân, một số lĩnh vực công nghệ hoặc kinh doanh B2B, có thể không chia sẻ dữ liệu bán hàng một cách công khai. Trong những trường hợp như vậy, dữ liệu thị phần chính xác và phù hợp không tồn tại hoặc quá khó khăn hoặc tốn kém để có được.
Trong những trường hợp này, những thương hiệu này nên tập trung vào các số liệu marketing dễ tiếp cận hơn, chẳng hạn như tăng trưởng doanh thu, tỷ suất lợi nhuận, tỷ lệ giữ chân khách hàng, mức độ hài lòng của khách hàng hoặc thậm chí là nhận thức và sở thích về thương hiệu.
Bạn muốn có dữ liệu liệu thị phần thị trường thì cần làm gì?
Nếu sau khi đánh giá nhu cầu và tình hình của doanh nghiệp, bạn thấy cần có những số liệu, dữ liệu thị phần (market share) nhưng không biết bắt đầu từ đâu?
Nếu doanh nghiệp bạn còn đang loay hoay tìm kiếm những dữ liệu về dung lượng thị trường, thị phần để ra quyết định chiến lược phù hợp với nguồn lực của doanh nghiệp mình, hãy LIÊN HỆ VỚI CHÚNG TÔI để được tư vấn và hỗ trợ. DTM Consulting tự tin với đội ngũ chuyên gia kinh nghiệm và chuyên môn sâu trong ngành có thể thực hiện nghiên cứu thị trường, đối thủ cạnh tranh và tư vấn chiến lược, đề xuất giải pháp cho trường hợp kinh doanh của bạn.
