Phương pháp quan sát là một phương pháp nghiên cứu định tính thường được sử dụng trong nghiên cứu thị trường trong giai đoạn đầu và giai đoạn cuối của mỗi dự án nghiên cứu thị trường.
Vậy phương pháp quan sát là gì? Và phương pháp quan sát được thực hiện như thế nào?
Mục Lục
Phương pháp quan sát là một phương pháp nghiên cứu định tính. Được thực hiện bằng cách quan sát có mục đích, có kế hoạch các sự vật, hiện tượng trong các hoàn cảnh tự nhiên khác nhau nhằm thu thập dữ liệu đặc trưng cho quá trình diễn biến của sự vật, hiện tượng đó.
Quan sát là một trong những phương thức cơ bản nhất để nhận thức được các sự vật và hiện tượng. Phương pháp này thường được sử dụng trong trường hợp phát hiện vấn đề nghiên cứu, đặt giả thuyết hoặc kiểm chứng giả thuyết.
Để phương pháp quan sát có thể đem lại những thông tin có ý nghĩa, cần phải đảm bảo một số yêu cầu sau:
Phương pháp quan sát có 3 ưu điểm chính:
Nhờ vào những ưu điểm này, nhà nghiên cứu thường sử dụng phương pháp quan sát trong trường hợp đối tượng nghiên cứu có xu hướng từ chối phỏng vấn, đặc biệt trong các nghiên cứu mang tính riêng tư.
Nó cũng được sử dụng trong các trường hợp đối tượng nghiên cứu có xu hướng trả lời sai sự thật khi được hỏi trực tiếp. Có thể đó là những điều được phóng đại qua câu trả lời cho câu hỏi đã từng từ thiện bao nhiêu tiền. Hoặc cũng có thể là cho những câu hỏi về thông tin mà đối tượng cho là không quan trọng hoặc không thể nhớ nổi.
Bên cạnh những ưu điểm, phương pháp quan sát cũng để lộ ra những hạn chế nhất định:
>>> Xem thêm: So sánh về Phương pháp nghiên cứu định tính và định lượng
Để thực hiện phương pháp quan sát một cách tốt nhất, nhà nghiên cứu cần phải xây dựng một kế hoạch quan sát rõ ràng và chi tiết.
Cần phải làm rõ thông tin họ muốn đạt được khi thực hiện phương pháp quan sát. Thông tin đó có thể trả lời những câu hỏi nào?
Nhà nghiên cứu cần phải xác định được mình muốn quan sát ai. Đối tượng quan sát có thể là cá nhân, hộ gia đình hay tổ chức. Đối với mỗi nhóm đối tượng trên vẫn có thể phân đoạn nhỏ hơn dựa vào những đặc điểm của đối tượng cần quan sát.
Nhà nghiên cứu cần phải xác định việc quan sát diễn ra trong khoảng thời gian nào.
Tại đây, nhà nghiên cứu cần làm rõ hình thức ghi lại thông tin quan sát.
Việc quan sát cần phải được tiến hành chặt chẽ, có sự phối hợp nhuần nhuyễn giữa những quan sát viên và tuân thủ theo kế hoạch đã đề ra.
Khi xây dựng kế hoạch quan sát thì nhà nghiên cứu cần phải lựa chọn các phương pháp quan sát cụ thể.
Khi phân loại theo mức độ chuẩn bị, có hai hình thức quan sát là:
Phương pháp quan sát là một phương pháp quan trọng trong nghiên cứu định tính